Slogans!

Words are mightier than a thousands of cavalier!

(Click the thumbnails to see the larger size.)

An Invitation!

Dear fellow advocates,


The province of Davao del Sur is considered to be one of the food bowls in Southern Mindanao Region. It also abounds in rich natural resources because of the organic and metallic minerals found in its soil. Priceless above all amongst the material riches of the province is its rich culture and heritage. The ethno-linguistic tribes of Bagobos, Tagabawa, B’laans, Tagacaolos, Manobos, and K’lagans are the dominant tribes in the province and are the only remaining tangible links to the colorful, historical past of Davao del Sur.

Presently however, the people of Davao del Sur are under threat due to the incursions of development projects and the entry of multinational corporations, including the aggressive expansion of agri-business plantations. Behind these so called development projects and gainful investments are corporate interests that will encroach on peoples’ lives, undermine our culture and destroy the environment. For those who take the side of the people in advancing genuine development, these machinations are called “development aggression”. It is the people’s duty and their advocates to preserve and protect our province from development aggression.

In connection with this, we would like to invite you to attend a Forum on Development Aggression in Davao del Sur on March 15, 2008. The forum will start at 1:30 in the afternoon at Molina’s Place in Luna Extension, Digos City. The purpose of this activity is to come up with a united effort of different sectors and advocates in confronting development aggression threats in the province through the creation of a broad provincial alliance.

Through this, we will have achieved the first step in advancing genuine development for the people of Davao del Sur.


For the people and environment,


Dr. Amelito Elio
Head Convenor

.......................................................................

CONVENORS
PASAKA(Confederation of Lumad Organization in Southern Mindanao)
SILUBAME(Sinub-badan ka mga Lumad Bagobo Mekatanod)
UCCP-Digos(United Church of Christ in the Philippines)
SMDC-UCCP(Southern Mindanao District Conference-UCCP)
ASLPC(Apo Sandawa Lumadnong Panaghiusa)
MTC-Sta. Cruz(Municipal Tribal Council of Sta. Cruz)
CITY-COOP Digos(Environental Advocacy Work Desk)
FFDC(Farmer’s Federation and Development Center)
The Cordial(Student Publication of Cor Jesu College)
KASGALOH
Panalipdan Youth

Press Statement

Alang sa tanang katawhan labina sa tanang kaliwatan sa Bagobo-Tagabawa nga nanimuyo sulod sa yutang kabilin nga naglangkub sa bukirong bahin sa Mt. Apo gikan sa Sibulan City Side, Sta. Cruz, Digos City, Bansalan ug Makilala.

Ang kaliwatan sa Bagobo-Tagabawa nagasinate kanunay sa hulga nga mahanaw ug mapuo ang among kaliwatan ug mawala ang bahandianong kultura. Kini tungod kay daghang mga proyekto nga nagasulod sa among yutang kabilin nga nagalapas sa among tinuhuan ug nakapabungkag sa among mga komunidad ug naghigyad sa mga gawi ug pamatasan nga layo sa among naandan ug nagbutang sa peligro sa kinaiyahan. Usa niini mao ang expansion sa PNOC sa iyang drilling sulod sa among yutang kabilin, ang subsob nga expansion sa banana plantation sa Dizon Farm sa Kapatagan ug bag-ohay lamang mao ang construction sa Hydro Power Plant didto sa Tudaya, Sibulan, Sta. Cruz nga gipanag-iyahan sa Aboitiz Family pinaagi sa Hydro Electric Development Corporation(HEDCOR).
Nakasulod ang maong proyekto sa Aboitiz Family pinaagi sa pagpangilad ug sa pakigkunsabo sa mga lokal nga panggamhanan ug sa mga ahensya sa gobyerno sama sa NCIP, DENR, PAMBI ug uban pa. Sama sa ilang naandan nga pamaagi mao ang mga panaad nga makahatag kini ug kalambuan sama sa maayong kalsada, panginabuhian, libreng kuryente, serbisyo sosyal ug uban pa. Ug matud pa, makahatag ug dakung serbisyo alang sa supply sa kuryente ngadto sa Davao City.

Kini nga kahimtang dili halayo sa nasinatian ug nahiagoman sa uban namong kaliwat nga naapektohan sa dihang nisulod ang PNOC geothermal powerplant sa Ilomavis. Kidapawan City.

Apan kun unsa kadaku ang kabalaka sa katawhan sa kadaut sa kinaiyahan ug sa tribu sa dihang nisulod ang PNOC, mas grabe ang angayang natong kabalaka niining maong hydropowerplant sa Aboitiz. Kini tungod sa mosunod:

Una: ang Baruring ug Sibulan river ilang i-divert paingon sa usa ka headpond nga may gilapdon nga halos 20 ektarya nga nahimutang sa may ibabawng bahin sa Tudaya Elementary ug High School nga may gilay-on lang nga 100 metros. Kini nga kahimtang nagbutang sa piligro sa mga kaestudyantehan ug magtutudlo ug labaw sa tanan sa tanan mga lumulopyo sa ubos nga bahin gikan sa Sibulan paingon na nagdto sa Darong og Astorga panahon nga magleak ug mabungkag ang headpond. Masusama kini sa nahitabo sa Ormoc ug sa Tiboli manmade flashflood.

Ikaduha: Mahubas ang pinakaanindot ug pinakataas nga busay sa Mt Apo nga mao ang Tudaya Falls. Kini tungod kay ang Tudaya Falls nahimutang man sa ubos nga bahin nga kung diin ilang i-divert ang tubig. Matud pa sa Hedcor, 6 hours lamang nga mahubas ang busay ug ilang ibalik pagkahuman niini kada 24 oras. Daku kining pagtamas-tamas sa among tinuhuan tungod kay giila namo ang Tudaya Falls nga sagrado ug mao ang giila namo nga simbahan. Dinhi namo ginalunsad ang among mga ritwal panahon sa pagpananom, pag-ani ug panahon sa pagpasalamat. Kini usab nagbutang sa piligro sa mga tawo nga nagpuyo daplin sa Sibulan river sa ubos nga bahin tungod kay panahon nga ilang ibalik ang tubig, daghang mga tawo ang malunod tungod sa kalit nga pagbalik sa tubig paingon na sa baybayong bahin.

Ikatulo: dakung kayutaan ang gihawan ug daghang kakahuyan ug umahan ang naigo ug nasakriposyo tungod sa pag-abri sa mga bag-ong kadalanan alang sa pagsulod sa ilang mga makinarya ug himan. Tulo ka mayor nga mga kadalanan ang ilang gihawan. Usa gikan sa Sibulan Cityside ug ang usa gikan sa Kapatagan. Adunay pay usa gikan sa Kapatagan paingon sa Baruring river.

Ikaupat: Kining maong proyekto nasulod sa Mt. Apo Protected Area ug sa usa ka kritical nga lugar nga kung diin adunay pagtuki-duki ang mga eksperto nga humokon nga klase sa yuta ang makita dinhi. Ug gani, adunay gihimong feasibility study ang technical working group nga gi-commision sa Sta Cruz Municipal Council nga naglatag sa dakung dis-adbantahe kung ipadayon ang maong proyekto kalambigit sa environmental ug ecological impact. Apan wala kini gikonsidera sa Hedcor.

Kining upat mao ang pipila lamang ka mga mayor nga punto nga among gikabalak-an ug gikahingawaan mao nga nag-protesta kami ug among girehistro ang among pagbabag. Gani, ang pinakatigulang sa among tribu nga si Apo Aduk nga nagpangidarun na ug 107 ka tuig ug giila sa among tribu nga mao ang pinakataas nga lider wala mopirma ug hugtanon kining misupak ug mibabag sa maong proyekto.

Apan imbis nga ikonsidera sa Hedcor ug sa panggamhanan ang among mga punto, gipadal-an na hinuon kami sa kapin 100 nga mga sundalo nga naggikan sa 39th ug 72nd IB. Niabot ang mga sundalo kaniadto lamang Peberero 1 ug namuyo kini sa mga balay-balay ug gipanghasi ang mga tawo. Nagtukod kini ug detatsment bisan nga walay pagtugot sa mga tawo. Gina-harass ang among mga lideres ug nanawagan nga mosurender na kuno ang mga tawo. Ginalapas nila ang mga pamalaud sa among tribu ug sa simbahan sa lanahan nga bawal mag-inom sulod sa compound. Samtang naa sa mga balay-balay ug panahon nga naga-roving magabii wala kini naka uniporme.

Dinhi namo nakita kung unsa kadaku ang interes sa Aboitiz sa maong proyekto nga makaya pa niini nga bayaran ang AFP aron lang maseguro nga mapadayon ug walay mobabag sa ilang proyekto.

Busa sa ing-ani nga kahimtang, wala kami mahimo kung kami lamang pipila ka bahin sa kaliwatan ang mobabag ug morehistro sa mga makatarunganong mga punto nga among gihikyad sa ibabaw. Gikinahanglan nga mag-hiusa ang tibuok kaliwatan sa Bagobo-Tagabawa sulod sa atong yutang kabilin ug atong hisgutan ang mga bag-ong kahimtang nga nihapak na usab sa atong kaliwatan. Gilauman namo ang inyong mga baruganan ug suporta.

Ug sa ubang katawhan, labina sa mga grupo ug organisasyon nga adunay pagbati ug pagmahal sa kinaiyahan, kami nananawagan sa pagduyog kanamo sa among pakigbisog batok sa hydropowerplant sa HEDCOR pinaagi sa pagpadala ug mga sulat pamahayag ug ipapolarisa kini sa mass media. Kung unsa man ang inyong kasinatian nga natun-an sa inyong pakigbisog batok sa Geothermal Powerplant sa PNOC, kami andam nga mokat-on niini. Tungod kay dili na namo isakripisyo ang among kaliwatan, kinaiyahan ug kultura sa bisan unsa mang proyekto nga ang katuyuan lamang mao ang pagpuga ug dagkung ginansya sa mga dagkung Kompanya.

Kami nanawagan usab sa mga mosunod:

• nga i-pull-out ang tanang sundalo sulod sa among erya.
• Ihunong una ang padayon nga operasyon sa HEDCOR samtang magpahigayon ug mga public consultations ug hearings ang Sangguniang Panlalawigan sa Davao del Sur.
• Maglunsad ug imbistigasyon kabahin sa giluwatan ni ABC President Morales sa iyang previlleged speech sa Sangguniang Panlalawigan kabahin sa discreet treasure ug mining operation sa Hedcor diha sa iyang pagtunnel sulod sa Tudaya.
• I-review ang tanang MOA tali sa Hedcor ug sa mga lokal nga panggamhanan ug sa ubang ahensya sa gobyerno ug kung mabalanse nga daku gayud ang mahimong kadaut niini ug gikuha kini pinaagi sa pagpangilad ug suburno, ikansela dayon ang permit sa HEDCOR.
• Ug ang kasamtangang nahawan nila para sa headpond, hinananli dayong i-rehabilitate aron hinay-hinay nga mabalik ang kinaiyahan ug ang kasamtangang mga istruktura niini sama sa bankhouse, himuon nga Barangay Hall ug Barangay Site.
• Ang tanang kalsada nga ilang nahawan i-compensate sa DPWH ug ipailalom kini sa ilang Farm to Market Road Program. Ang ubang nagasto sa Hedcor ikonsidera nga penalty tugod sa ilang pagdaut sa kinaiyahan ug sa wala pagrespito sa lumadnong kultura ug tinuhuan.
  

Mabuhay ang tribung Bagobo-Tagabawa!
Mobarug alang sa pagrotektar sa yutang kabilin ug katungod!
Ihunong ang militaritarisasyon sa Tudaya, Karon Na!
Ihunong ang Hydropowerplant sa Hedcor!
Save Tudaya, Now!


For Reference:
Roger Limokon
Chairperson
SILUBAME
(Sinub-baddan ka mga Lumad Bagobo Mekatanod)

Video Clip

Screen Saver

Save The Bagobo-Tagabawa!

Save the Bagobo-Tagabawa lumad, Save Tudaya!

"If development encroaches on the lives of people,
if it destroys the environment, it serves only corporate greed,

Then it is not the kind of development the lumads need and want,
It is what they will fight against till their last breath. "

The Bagobo - Tagabawa lumads, ancestral inhabitants of Sitio Tudaya in Sta. Cruz, Davao Del Sur are threatened to be displaced by the upcoming construction of a hydro-power plant.

A capitalist investment is not for public good, only for profit

The implementation of the P4.3 billion project of the Hydro Electric Development Corporation HEDCOR, Inc) owned by the Aboitiz Equity Ventures (AEV) started on March 2007 and is targeted for completion on 2009.

It is AEV’s largest power investment; and the worst nightmare that has ever dawned for the Bagobos living in the ten communities within Sitio Tudaya--- Balabag, Lower Pogpog, Sentro Pogpog, Mainit, Kolan, Tumpis, Mabuliyu, Baruring, Garuk and Katalelan.

The company plans to tap the Tudaya Falls, the highest in Mt. Apo Natural Park, and the Sibulan River for the water and energy supply for the said hydro power plant.

Tudaya is a sacred ground

But the Tudaya waterfalls is part of the Bagobo’s ancestral lands. Their forefathers have tended it for hundreds of years, only to lose it to a corporation’s ambition for huge profits.

It is a most sacred ground; the home of their gods. It is where they celebrate their religious and cultural life as a people; only to awake one day to find the fishes dead and Mt. Apo overtaken by cemented roads, bulldozers and drilled with holes.

Who will bear the environmental consequences?

The village is located in an environmentally critical area. Mt. Apo is in fact declared as a government protected area, allegedly for the protection of the flora and fauna within it. Hence, the construction of a hydro-power plant, privately-owned at that, is a big contradiction to the whole essence of environmental protection that the government projects.

“This is a land given to us and I hope it will remain as sacred as it is.
If they will really insist on it, let them face the gods.”



The hydro-power plant will affect the flow of the waterfall because of the construction of a small overflow dam just a kilometer away from the falls. Rivers and the waterfalls will be altered, affecting the livelihood of the lumads who depend on the rivers for food.

Inundation and flashfloods when leakages happen puts the whole Sitio Tudaya in grave danger.

Apo Adoc and the members of his community denounce the free prior and informed consent (FPIC) allegedly acquired by HEDCOR. He said that all the consultations were done outside their village which is a disrespectful to their people.

“HEDCOR and some people who are NOT residents here insisted on the project. It was approved with the supposed assurance that we will not be affected by it. But we will be affected by it.”

Press Release!

PRESS RELEASE
February 5, 2008

LUMADS: The fight against HEDCOR's hydro-powerplant is never over

Tagabawa Lumads under the SinÅb-badan ka mga Lumad Bagobo Mekatanod (SILUBAME) are not giving up the fight against the Tudaya Hydro-Powerplant, a multi-million project of the Hydroelectric Power Plant (HEDCOR) in Sitio Tudaya, Brgy. Sibulan, Sta. Cruz Davao del Sur.
We have brought our opposition against HEDCOR's hydro-power plant before the local government of Davao del Sur. We hope that they would heed our just demands. All we want is for our inherent rights over our ancestral lands to be respected, said Roger Limokon, SILUBAME Chairperson.

On February 2, 2008, the Peoples Consultation, a dialogue with the provincial board of Davao Del Sur was initiated by SILUBAME. Provincial Board Members Molina and Bello of the province's Committee on Environmental Concerns and Committee on Tribal Affairs attended the consultation. Strangely, the military soldiers also showed interest in joining the event, in fact together with more than a hundred military soldiers, a certain Lt. Renin of the 39th Infantry Battalion actively participated in the consultation.

In the said consultation Hon. Bello promised that committee hearings will be aptly conducted based on SILUBAME's complaint that HEDCOR violated genuine consultation processes when it did not disclose to the whole community the adverse impacts of the project. The local officials also said they will review the memorandum of agreement between the community and HEDCOR.

The board members were toured around the almost 10- hectare head-pond being constructed above the Tudaya Elementary School . They cited the experience of Ormoc, Marinduque among others as tragedies wrought by private companies interest for profit.

According to the PASAKA Confederation of Lumad Organizations in Southern Mindanao , the construction of a hydro-power plant, within Tudaya falls, a sacred ground for the Bagobo -Tagabawa lumads violates their cultural and ancestral land rights. The project also violates environmental preservation since it is located in Mt. Apo , a declared protected area.

Mel Elio, PASAKA Chairperson said that according to the Technical Working Group which initiated the feasibility study of the project, water shortage after 20 years may arise. Other environmental impacts include the possibility of flash floods, endangering the school children and the communities below. The hydro-power plant will also affect land and water biodiversity and resources, contributed by the wastes from the plant.

During the consultation, more than 100 military elements from the 39th and 72nd Infantry Battalion have assembled in Sitio Tudaya. Lt. Renin of the 39th IB said a detachment of the 72nd IB will be built a kilometer away from the Tudaya Falls . According to local residents, additional elements of military soldiers were deployed and arrive in their area the day before the scheduled consultation. SILUBAME strongly believe the soldierspresence in the area was deliberately done to intimidate the people.

The militarization of Tudaya at the height of the Tagabawa lumads assertion of their ancestral land rights over capitalist interests shows clearly which master the military serves. Instead of siding with the people, they are used as instruments of violence in order to protect the profits of capitalists, Elio said.

Board Member Bello also challenged the presence of the AFP, saying it should not get in the way of the peoples political affairs. He encouraged the people to report instances of military abuse in the area.

For Reference:

ROGER LIMOKON

SILUBAME Chairperson

MEL ELIO
PASAKA Chairperson

Media Officer: 0929-265-8967

Environmental Destruction!

Sulat Baruganan

PAGTAN-AW, PAGTUKI UG PAG-ANALISA BALIK SA PROYEKTONG HYDROPOWERPLANT NGA GINATUKOD SA HEDCOR SA SIBULAN, STA. CRUZ, DAVAO DEL SUR:

Makatabang ba sa mga Lumad ug sa mga katawhan ang Upat (4) ka Bilyong Proyektong Hydro nga pagatukuron sulod sa yutang kabilin sa tribong Bagobo-Tagabawa sa Sta. Cruz?

Kung atong pagatukion og maayo, DILI MAKATABANG ANG MAONG PROYEKTO sa katawhan, gani makadaot kini ug maoy mahimong hinungdan nga padayunong mapuo ang kaliwatan sa mga lumad tungod sa mga mosunod nga mga rason nga nakalatid sa resulta sa pagduki-duki sa Komitibang nagtan-aw nga gimugna sa Munsipyo sa Sta Cruz:


1. Ang Proyekto nga hydro elektrik maka-apekto og kadaot sa kondisyon sa kalasangan ug sa yuta tungod kay ubay-ubay ang mga kahoy sa kalasangan ang maputol aron mahawan ang agianan para sa mga kagamitan para sa pagtukod sa hydro ug kinahanglan mahawan ang dakong lugar para sa mga istruktura nga pagatukuron.

2. Ang Tudaya falls usa ka sagradong lugar sa para sa Tribong Bagobo-Tagabawa tungod kay sa maong lugar man nila ginapahigayon ang ilang tradisyunal nga pag-ampo/ritwal.

3. Ang agas sa tubig sa falls maapektohan subay sa plano nga pagatukurong Weir 1-A pila ka kilometro gikan sa falls kung diin ang dagan sa tubig sa falls i-balhin sa mga dagko nga mga tubo padulong sa penstock ug padulong sa turbine para makahimo og kuryente.

4. Dakong posibiladad sa kakulangon og tubig paghuman sa 20 ka tuig ug walay iskema o plano nga gipakita para sa panahon nga biyaan na nila ang maong lugar.

5. Ang gibutangan sa headpond ”A” giplasatar luyo sa Tudaya Elementary School nga nagadala og dakong kadaut sa lugar ug hulga sa mga teaching staff ug sa mga estudyante kay dili layo ang disgrasya nga sila mahulog dinhi ug kung moawas, daghang kinabuhi ang mawala panahon nga magbaha. Kung adunay kadaot o pag-awas sa headpon ”A”, moresulta kini sa kalit nga pagbaha nga madelikado ang kinabuhi sa katawhan ug uban pang komunidad nga nahimutang sa ubos nga bahin.

6. Ang dakong epekto sa kinaiyahan subay sa kasamtangang giya ug ensaktong pamaagi sa DENR wala gipakita ug wala mapalawmi o mapalawigi sa feasibility study/ pagduki-duki sa proyekto.

7. Ang proyekto nahimutang sa usa ka kritikal nga erya tungod anaa kini sa sulod o sa nataran mismo sa Mt. Apo Natural Park, nga pinuy-anan sa giprotektahang hayop nga Philippine Eagle. Kining lugara usab adunay makasaysayanong tradisyonal nga interes tunogd kay ginapuy-an kini sa mga kulturanhong komunidad. Anaa pud kini nahimutang sa delikado nga mga bakilid nga dili haom butangan og mga istruktura.

8. Ang proyekto mahimong hinungdan sa pagkabanlas sa kayutaan, pagkawala sa natural nga sistema sa kina-iyahan ug pagkadaut sa tinubdan sa tubig nga sa umaabot nga panahon mas makahimo pa og dakong kadaut sa kinaiyan.

9. Pagkawala sa tinubdan sa tubig pinaagi sa paghawan sa mga watersheds nga muresulta sa pagkunhod sa underground o anaa sa ilalom nga tinubdan sa tubig.

10. Ang posibilidad nga mahitabo ang aksidental nga oil spill o pagkayabo sa lana panahong nga nagasurbey nga muresultaa sa pagkahugaw sa mga agi-anan sa tubig.

11. Posibiladad sa fuel spills o pag-usik sa mga gasolina gikan sa mga daskong makinaryas nga muresulta sa paghilo sa tubig, sa kahayupan ug sa mga tawo mismo.

12. Ang mga hugaw(domestic sewage and solid waste) sa tawo ug hugaw gikan sa kontruksyon mamahimong muadto sa mga agi-anan sa tubig.

13. Pagkabulabog sa mga mananap sa kalasangan.

14. ilabihang pagkunhod o pag-hinay sa agas sa tubig sa Suba sa Sibulan ug Tudaya falls.

15. Posibilidad nga pugos pagpahawa sa mga lumulupyo sa erya.

16. Ang mga wala pagsubay(inconsistency) sa balaod sa Municipal Land Use Plan nga nagdeklara nga ang erya usa ka protektadong erya(Protected area).

17. Walay igong mga pamaagi/lakang aron mapabalik ang kaayuhan sa kina-iyahan o sa lugar pag-abot sa panahon nga biyaan na kini kay dili na mapuslan ang tubig.

18. Ang posibiladad nga sirad-an o koralan ang palibot sa lugar sa Tudaya para sa pangseguridad nga katuyuan mamahimong muhikaw sa mga tawo o bisan kinsang tawo nga maka-adto sa Tudaya falls.

19. Ang katawhan sa Davao del Sur dili makabenipisyo sa kuryente nga mahimo sa hydro power plant tungod kay ang kuryente nga makuha sa Tudaya Falls ug Sibulan River idiritso man sa Davao City para mapuno ang kakulangon sa kuryente sa Davao light Power Corp.

Sa kinatibuk-ang pagtan-aw namong mga lumad, walay makuha nga kaayuhan ang katawhang lumad sa maong proyekto. Dili tinuod nga usa kini ka proyektong kalamboan tungod kay wala kiniy ikatabang kanamo. Magbutang hinuon sa dakong kadelikado ang kinabuhi sa mga katawhan tungod sa kadaut nga ibunga niini sa kina-iyahan ug mismo sa kinabuhi gayod sa mga lumad. Nakita sa among han-ay nga dili kalamboan alang sa lumad kundili kalamboan alang lamang sa mga hakog nga kapitalista ang maong proyekto.

BUSA, hugot kaming naga-barog sa among posisyon nga ipahunong sa hinanaling panahon ang clearing operation sa proyektong Hydro Power Plant sa HEDCOR sulod sa among yutang kabilin. Gina-awhag usab namo ang katawhan ilabi na ang mga direktang maapektuhan sa kadaot niining proyekto nga maghugpong kita ug hiniusang maglihok alang sa pagpanalipod sa mga kinabuhi, kabtangan ug kina-iyahan dili lamang sa lumad kundili sa tanang katawhang anaa sa sulod, palibot ug ubos nga bahin niini.

Panalipdan ang Tudaya Falls!
Protektaran ang kinaiyahan!
Depensahan ang yutang kabilin, kulturanhong pagtuo sa tribung Bagobo-Tagabawa!
Ihunong sa hinanaling panahon ang clearing operation, Karon na!

Nahiusahan panahon sa asembliya sa pagkatukod sa Sinu-badan ka Lumad Bagobo Mekatanod(SILUBAME) Enero 3, 2008, Tudaya Elementary

Sambuangan Tudaya

Tudaya Falls

Welcome to the savetudaya blog.